Yazar : Kahraman Gül
Enflasyonist dönemlerde, birçok marka için müşteri davranışları ve alışveriş alışkanlıkları üzerinde önemli değişiklikler gözlemlenir. Bu değişiklikleri anlamak ve bu dönemlere uygun stratejiler geliştirmek, markaların ayakta kalabilmesi ve rekabet avantajını sürdürebilmesi için hayati önem taşır. Geçmiş dönemde müşteri verisine yatırım yapan ve müşterisini dinlemenin yollarını bulmuş markalar, böyle dönemlerde müşteri taleplerine karşı kazandıkları hızlı adaptasyon kabiliyeti sayesinde daha fazla öne çıkmaya ve marka değerlerini korumaya devam ederler.
Müşteri Davranışlarındaki Değişiklikler
Yüksek enflasyon dönemlerinde müşteriler, artan fiyatlar nedeniyle daha temkinli davranarak alışveriş tutarlarını kısma eğiliminde olurlar. İhtiyaç dışı harcamalar azalır ve temel ihtiyaçlara odaklanılır. Müşteriler, alışveriş sıklıklarını azaltarak maliyetleri düşürmeye çalışır. Daha az ama öncelikli ürünlerde toplu alışverişler tercih edilir. Bununla birlikte müşteriler, daha ekonomik alternatiflere yönelebilirler. Bu durum, daha küçük paketler veya daha uygun fiyatlı markaların tercih edilmesiyle sonuçlanabilir.
Analiz Sonuçlarındaki Değişimler
RFM (Recency, Frequency, Monetary) Analizi
Müşteri gruplarının son alışveriş tarihleri, sıklıkları ve harcama miktarları incelendiğinde, alışveriş sıklığı ve harcama miktarında düşüş gözlemlenebilir. Eğer hızlı bir dönem yaşanıyor ve uzun dönemli bakılan analiz sonuçları üzerine yorum yapılmaya çalışılıyorsa değişimler yanıltıcı olabilir. Enflasyon dönemlerinin, ürün fiyatlarındaki artış dönemlerinin iyi belirlenmesi, normal dönem içerisindeki veriler ile ayrışarak analizin yeniden uygulanması ya da bu iki dönemin karşılaştırılması faydalı olabilir.
Churn Analizi
Yüksek enflasyon, müşteri kaybını artırabilir. Müşteriler, fiyat avantajı sunan alternatif markalara yönelebilir. Fiyat avantajını koruyacak kampanyalar, faydalar, ek servisler, paket avantajları hali hazırda markanızın müşterisini tutundurmak için ayrı bir fırsat yaratacaktır. Elbette bu faydaların karşılığında servis kalitesinin düşmesini hiçbir müşteri istemez.
Cohort Analizi
Müşteri gruplarının zaman içinde nasıl davrandığını analiz eden cohort analizleri, enflasyonun müşteri davranışlarındaki uzun vadeli etkilerini ortaya koyabilir. Bu dönemde kazanabileceğiniz yeni müşteriniz gelecekteki en değerli müşteri sınıfını oluşturmakta önemli bir katman olabilir. Doğru hizmet ve kalite ile mevcut müşterilerinizin devamlılığını sağlarken kazanacağınız her yeni müşterideki gönül payını arttırmak çok değerli olacaktır. Böyle dönemlerde müşteri daha fazla konuşmaya ve birbirini yönlendirmeye meyillidir. NPS değerleri de çok daha sıkı takip edilmesi gereken bir konuya dönüşür.
NPS (Net Promoter Score)
Müşteri memnuniyetinde ve marka bağlılığında düşüş gözlemlenebilir, çünkü artan fiyatlar müşteri deneyimini olumsuz etkileyebilir. Aynı zamanda markanın kar baskısı, hizmet ve servislerindeki maliyetlerin artması gibi nedenler müşteriye yansıtıldığında NPS değerinin aşağı doğru inmesi her an söz konusu olabilir. RFM, Churn gibi değerleri incelerken NPS skorlarını da bu yapılar ile iç içe bakmak değişimlerin nedenlerini de yakalamak konusunda önemli sonuçlar verebilir. Artık her temasta müşteri bazında NPS değişimini anlamak çok daha değerli olmakla birlikte mevcut ve yeni müşteriler ya da farklı tanımlardaki müşteri tiplerine göre NPS skorları incelenmelidir. Müşterinin NPSe verilen değerin nedeni fiyat olabilir, ancak fiyat için yapılacak bir şey yok demek yerine müşteriye sunulabilecek faydayı düşünmek ya da sunulan ürünün servis, hizmet kalitesini arttırmaya çalışmak farklılık yaratacaktır.
Neler Yapılmalı?
- Fiyat İndirimleri ve Promosyonlar: Müşteri kaybını önlemek için fiyat indirimleri veya promosyonlar sunmak önemlidir. İndirim önemli bir araç olmakla birlikte hangi müşteriye ne kadar indirim verileceği, kişiselleştirilmiş kampanyalar ile daha da önem kazanır. Sadık müşterilere özel indirimler sağlanabilir. Daha hassas segmentasyon ve hedefleme ile pazarlama faaliyetleri optimize edilebilir.
- Ürün ve Hizmetlerin Değerini Vurgulamak: Müşterilerin fiyat artışlarını daha kolay kabul etmesini sağlamak için kaliteyi ve müşteri deneyimini ön planda tutmak önemlidir. Çalışan memnuniyeti de göz ardı edilmemelidir. Çalışan motivasyonu, markanın müşterisine de yansır.
- Dijital Pazarlama Kanallarını Etkin Kullanmak: Azalan pazarlama bütçelerine rağmen, sosyal medya, e-posta pazarlama ve içerik pazarlaması gibi düşük maliyetli ve yüksek geri dönüş sağlayan kanallara yatırım yapılabilir. Eğlenceli ve doğru fayda sunan içerikler, müşteri mutluluğunu artırabilir. Sadakat programları ile müşteri bağlılığı artırılabilir.
Sonuç olarak, enflasyonist dönemlerde markaların müşteri davranışlarını dikkatle analiz etmeleri ve bu değişikliklere uygun stratejiler geliştirmeleri hayati önem taşır. Müşteri memnuniyetini ve bağlılığını artırmak için esnek, veri odaklı ve müşteri ihtiyaçlarına odaklanan bir yaklaşım benimsemek herkesi mutlu eder.