Kaynak : Mehmet Emin Tatlı
ŞİRKET BÜYÜDÜKÇE YÖNETİMLERİ ÇÖKÜYOR!
Şirketler büyürken, yönetimler büyüyor mu?
Şirketler kurulur, büyür ve gelişir. Yöneticiler de aynı gelişmeyi eş zamanlı göstermelidir.
Yönetici sorunun da durum ne? Şirketlerin büyümesi heyecan verici bir süreç olsa da bu büyümenin yönetimsel zorluklarla beraber gelmesi de kaçınılmazdır. Küçük bir şirketi yönetmek ile büyük bir şirketi yönetmek arasında büyük farklar vardır ve her ikisi de farklı beceri setleri ve deneyimler gerektirir. Yöneticilerin insan olduğu çoğu zaman unutulur. Şirketler büyürken yöneticileri yaşlanır. Yaşlanma da insani bir durumdur. İnsanların ömürleri vardır. Yöneticiler şirketlerin bir parçasıdır ve maalesef bir gün vefat edeceklerdir.
a – Yönetici döngüsü yavaş ve arızalı olan;
Grafik – 1
Grafik-1 de de görüldüğü gibi yöneticinin yaşam döngüsü gibi şirketin de yaşam döngüsü eş zamanlı sürmektedir. Yöneti-cinin yaşlanması ve vefatıyla şirkette çöküşe girip iflas ediyor. Şirketler de üç kuşak birlikte çalışmalıdır. Yöneticilerin illaki aileden olması gerekmiyor. Özellikle yönetim ve icra kurulu kurulmalı ve yeni nesil yeteneklere devredilmelidir. Yada beraber ortak fikir ile yönetilmelidir. Fikir birliği dediğimiz olgu, yönetim kurulunda ortaya sürülen fikirlerin oy çokluğu ile ayrı ayrı değerlendirilip yürürlüğe konulmasıdır.Birlikte fikir birliği ile yönetilmeyen yada yeni nesil yöneticile- re devredilmeyen şirketler kaçınılmaz olarak iflasa sürüklenir. Mevcut yöneticinin vefatı nedeniyle, mirasçılar şirketi yöne- temeyecek kadar tecrübesiz olduklarından yine de şirketler iflasa sürüklenir.
Organizasyonel Yapının Yeniden Yapılandırılması:
Şirket büyüdükçe, mevcut organizasyonel yapı yetersiz hale gelebilir. Bu durumda, daha karmaşık ve hiyerarşik yapılar benimsenir. Örneğin, iş birimleri, bölümler ve departmanlar oluşturulur.
Yönetim ve Liderlik Becerileri :
Şirket büyüdükçe, yöneticilerin liderlik ve yönetim becerileri de gelişmelidir. Yöneticilerin stratejik düşünme, problem çözme ve değişim yönetimi gibi becerilere sahip olması gerekir. Türkiye’de birçok şirket, hızlı büyüme sırasında yönetim becerilerini yeterince geliştirememektedir. Bu durum, şirketlerin büyüme süreçlerinde yönetimsel zorluklarla karşılaşmasına neden olur. Küçük bir şirkette, kurucu veya CEO her şeyi kont- rol altında tutabilir. Fakat şirket büyüdükçe, sorumluluklar ve departmanlar çoğalır. Bu da koordinasyon ve iletişim zorluklarına yol açabilir. Karmaşık bir organizasyonu yönetmek, daha fazla planlama, öngörü ve stratejik düşünme becerisi gerektirir. Büyüyen şirketlerde etkili iletişim ve koordinasyon sağlamak daha zor hale gelir. Bu nedenle, iletişim kanalları ve bilgi paylaşımı süreçlerinin etkinleştirilmesi önemlidir.
Kurumsal Kültür:
Şirket büyüdükçe, kurumsal kültürün korunması ve geliştirilmesi zorlaşabilir. Bu durumda, yöneticilerin şirketin değerlerini ve vizyonunu çalışanlara aktarması kritik önem taşır. Türkiye de ki birçok şirketi, aile şirketi yapısında olup, kurumsallaşma süreçlerini tamamlamada zorluk yaşar. Kurumsal yönetim ilkelerinin benimsenmesi, şirketlerin sürdürülebilir büyümesi için önemlidir. Küçük bir şirkette, tüm çalışanlar birbirini tanır ve güçlü bir ekip ruhu oluşturabilir. Fakat şir- ket büyüdükçe, yeni çalışanlar işe alınır ve farklı geçmişlere ve deneyimlere sahip kişilerle çalışmak zorunda kalınır. Bu durum, uyumsuzluk ve iletişim problemlerine yol açabilir. Yöneticiler, bu çeşitli geçmişleri yönetmek ve motive etmek için daha fazla beceriye ihtiyaç duyarlar. Küçük bir şirkette, kurucu veya CEO her şeyi bilir ve her şeye karar verir. Fakat şirket büyüdükçe, yöneticiler yetkilerini ve sorumluluklarını devretmek zorunda kalırlar. Bu durum, kontrol kaybına ve koordinasyon eksikliğine yol açabilir. Yöneticiler, yetkilendirme ve ekip oluşturma konusunda becerili olmalı ve çalışanlarına güvenmelidir.
Eğitim ve Gelişim :
Türkiye’de yöneticilerin eğitim ve gelişim fırsatlarına erişimi sınırlı olabilir. Bu durum, yöneticilerin gerekli liderlik ve yönetim becerilerini kazanmasını zorlaştırabilir. Özellikle şirketlerin yönetim kurullarındaki kişilerin devamlı periyotlar halinde eğitimler alması şirketlerin faydasına olacaktır. Küçük şirketler, hızlı ve çevik olabilirler. Fakat büyük şirketler, değişimlere ayak uydurmakta zorlanabilirler. Pazar koşulları veya teknolojik gelişmeler değiştiğinde, büyük bir organizasyonun bu değişikliklere uyum sağlaması uzun zaman alabilir. Yöneticiler, değişime açık olmalı ve organizasyonu yeni koşullara göre uyarlayabilmelidir.
b – Profesyonel olarak yönetici döngüsüne büyüme döneminde dahil olan
Grafik – 2
Görüldüğü gibi, şirkete profesyonel geldiğinde şirket yenilenme dönemine girip, çöküş dönemini pas geçmektedir. Şirketin kurucu yöneticileri hayatlarına devam edemese de şirketlerin tüzel kişilikleri devam etmektedir. Hatta daha iyi dönemler yaşayacaklardır. Şirketlerin büyümesi ve yönetimlerin bu büyümeye ayak uydurabilmesi, şirketlerin uzun vadeli başarısı için kritik bir unsurdur. Şirketler büyüdükçe, yönetim yapıları ve süreçleri de karmaşık hale gelir. Bu durumda, yönetim ekibinin de aynı oranda büyüyüp gelişmesi gerekir. Aksi takdirde, büyüme yönetilemez hale gelir ve şirketin performansı olumsuz etkilenir. Özellikle aile şirketlerinden oluşan yapılarda yeni neslin bilgi ve tecrübe eksikliği giderilemez. Bu nedenle uzman olanların yönetim kurullarına katılmaları gerekmektedir.
Türkiye’de Durum:
Türkiye’de de birçok şirket, büyüme ile birlikte yönetimsel zorluklarla karşı karşıyadır. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin %80’inin 5 yıl içinde iflas ettiği tahmin edilmektedir. Bu durumun başlıca nedenleri arasında finansal yönetim eksikliği, pazarlama ve satış zayıflığı ve yetersiz liderlik becerileri sayılabilir. Ancak, son yıllarda bu durumun farkına varan birçok şirket, yönetimsel kapasitelerini geliştirmek için yatırımlar yapmaktadır. Eğitim programları, danışmanlık hizmetleri ve mentorluk programları gibi birçok kaynak, şirketlerin bu zorlukların üstesinden gelmesine yardımcı olmaktadır. Sonuç olarak, şirketlerin büyümesi, yönetim yapılarını ve süreçlerini de büyütmeyi gerektirir. Türkiye’deki şirketler, bu süreçte çeşitli zorluklarla karşılaşmakta olup, bu zorlukların üstesinden gelmek için yönetim becerilerini geliştirmeye ve kurumsallaşmaya odaklanmalıdır.
