Kaynak : Zeytinyağında Stok Tehlikesi Büyüyor: Acil Önlem Alınmalı
2024’te 100 bin ton stokla kapatan Türkiye’nin, 2025 sezonu sonunda 200 bin ton stok devretmesi bekleniyor.
Zeytinyağı sektöründe son yılların en yüksek üretim miktarları yakalanmasına rağmen ihracat ve iç tüketimde yaşanan daralma nedeniyle rekor seviyede stok oluştu. 2024 yılını 100 bin tonun üzerinde stokla kapatan Türkiye’de, 2025 sezonunda bu rakamın 200 bin tonu aşabileceği belirtiliyor.
Dünya Gazetesinden Mehmet H. Gülel’in haberine göre sektör temsilcileri, ürünlerin uzun süre depoda beklemesiyle kalite kaybı yaşanabileceğine ve bunun da zeytinyağını ikinci sınıf ürüne dönüştürerek değer kaybına yol açabileceğine dikkat çekiyor.
- “ÜRETİMİN YARISI STOKTA KALABİLİR”
- İHRACAT TIKANDI, DÖKME İHRACAT HÂLÂ BASKIN
- İSPANYA ETKİSİ: KÜRESEL FİYATLAR DÜŞECEK
- SEKTÖRDEN 6 KRİTİK TALEP
- “ÜRETİCİ ZEYTİNYAĞINDAN SOFRALIĞA DÖNEBİLİR”
- TÜRKİYE, DÜNYA İKİNCİLİĞİNİ KORUYOR AMA SORUN BÜYÜK
“ÜRETİMİN YARISI STOKTA KALABİLİR”
Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ali Uçar, zeytinyağı üretiminde elde edilen başarıya rağmen, ihracat yasakları, kota sınırlamaları ve düşük iç tüketim gibi nedenlerle ürünün hak ettiği değeri bulamadığını vurguladı. Uçar, “Sezon sonunda 200 ila 225 bin tonluk stok kalması bekleniyor. Bu da toplam üretimin neredeyse yarısına denk geliyor” dedi.
İHRACAT TIKANDI, DÖKME İHRACAT HÂLÂ BASKIN
Uçar’a göre Türkiye’de 2024/25 sezonunda 475 bin ton ile rekor zeytinyağı üretimi gerçekleşti. Ancak ihracat yalnızca 75 bin ton seviyesinde kaldı. İhracatta dökme ürün oranı %70’in üzerinde, ambalajlı ihracat ise %30’un altında seyrediyor. Uçar, bu oranın tersine çevrilmesi gerektiğini belirterek, “İhracatta markalı ve yüksek katma değerli ürünler öncelik kazanmalı” dedi.
İSPANYA ETKİSİ: KÜRESEL FİYATLAR DÜŞECEK
Uçar ayrıca, 2025-2026 sezonunda İspanya başta olmak üzere yüksek rekolte beklentisinin dünya genelinde fiyatları aşağı çekeceğini belirterek, Türkiye’deki üreticinin bu dalgalanmadan olumsuz etkilenmemesi için şimdiden önlem alınması gerektiğini söyledi.
SEKTÖRDEN 6 KRİTİK TALEP
Zeytinyağı sektöründe kriz derinleşirken, çözüm önerileri de netleşiyor:
- Ambalajlı ihracata kg başına 2-5 dolar destek sağlanmalı.
- Dökme ihracat yasaklanmamalı, yıllık 150 bin tonla sınırlandırılmalı.
- Markalaşma ve tanıtım destekleri %50 artırılmalı.
- KOBİ ve kooperatiflere düşük faizli ihracat kredileri verilmeli.
- Turquality ve UR-GE programlarında zeytinyağına özel kaynak tahsisi yapılmalı.
- Lisanslı depoculuk sistemi acilen hayata geçirilmeli.
“ÜRETİCİ ZEYTİNYAĞINDAN SOFRALIĞA DÖNEBİLİR”
Edremit Ticaret Odası Başkanı Ahmet Çetin ise bölgede yemeklik zeytinyağının 130-150 TL/litre arasında satıldığını, ancak bu fiyatların üretici maliyetini karşılamadığını söyledi. “Bu durum devam ederse üretici, yağı değil sofralık zeytini tercih edecek” diyen Çetin, lisanslı depoculuk sayesinde hem kalite hem fiyat dengesi sağlanabilir görüşünde.
TÜRKİYE, DÜNYA İKİNCİLİĞİNİ KORUYOR AMA SORUN BÜYÜK
2022/23 sezonunda 421 bin ton olan üretimin, 2024/25 sezonunda %12,6 artarak 475 bin tona ulaştığını kaydeden Uçar, stoklar ve düşük fiyatlar nedeniyle bu başarının üreticiye yansımadığını belirtti. 2023’ten kalan 125 bin ton ile birlikte toplam ürün miktarı 600 bin tona yaklaşırken, Türkiye dünya sıralamasında ikinci sırada kalmayı başardı.
Ancak Uçar’a göre, “Markalaşma, ihracat desteği ve üretici korunmadan bu başarı sürdürülemez. Tüm yetkili kurumlar sahaya inmeli, sektörün sesine kulak vermeli.”
