Gıda perakendeciliğinde rekabet her geçen gün daha da sertleşiyor. Hem üreticiler hem de perakendeciler için artık en kritik konu verimlilik. Ekonomik koşulların her geçen gün daha sorunlu olduğu bu dönemde, indirim gıda mağazacılığında, düşük maliyetle kaliteli ürünü müşteriye ulaştırmak her zamankinden daha zor. Peki, “tarladan sofraya” uzanan bu karmaşık zincirde gerçekten verimli bir model oluşturmak gerçekten mümkün mü?
Sorun Nerede Başlıyor?
Gıda zincirinde yaşanan kayıplar üretimden lojistiğe, lojistikten perakende raflarına kadar her aşamada karşımıza çıkıyor:
- Tarla Kaynaklı Kayıplar: Plansız ekim, üretim fazlası ve arz-talep dengesizlikleri nedeniyle bazı ürünler tarlada çürürken, bazıları fiyat dalgalanmalarına neden oluyor.
- Lojistik Sorunları: Soğuk zincirin kırılması, yanlış depolama ve taşıma süreçleri gıdaların önemli bir kısmının fireye çıkmasına yol açıyor.
- Perakende İsrafı: Raf ömrü kısa ürünlerde yapılan yanlış sipariş ve stok yönetimi, büyük miktarda gıdanın çöpe gitmesine neden oluyor.
Bütün bu kayıpların önüne geçmek için zincirin her halkasında verimliliği artırmak zorundayız. Çünkü sistem ne kadar verimsiz çalışırsa, ürün fiyatları o kadar artıyor ve israf o kadar büyüyor.
Tarladan Sofraya Verimli Model: 5 Temel Adım
1. Planlı Tarım ve Sözleşmeli Üretim
o Perakendeciler, çiftçilerle doğrudan çalışmalı; sözleşmeli üretim modeliyle planlı tarıma geçilmeli.
o Arz-talep dengesi kurulmalı, çiftçiye gelir güvencesi sağlanmalı.
2. Lojistikte Soğuk Zincir ve Dağıtım Optimizasyonu
o Soğuk zincir altyapısı güçlendirilmeli.
o Depolama ve dağıtım süreçleri, talebe göre dinamik şekilde yönetilmeli.
3. Doğru Stok Yönetimi ve Raf Optimizasyonu
o Anlık veri ve tahminleme sistemleriyle doğru ürün, doğru miktarda sipariş edilmeli.
o Raf alanı hızlı dönen ürünler için optimize edilmeli.
4. Atık Yönetimi ve Alternatif Kullanım
o Satılamayan veya ömrü sona yaklaşan ürünler için ikincil satış kanalları, bağış sistemleri ve indirimli satış seçenekleri oluşturulmalı.
5. Dijitalleşme ile Operasyonel Verimlilik
o Yapay zeka ve veri analizleriyle tedarik zinciri yönetimi geliştirilmeli.
o Üreticiden mağazaya kadar tüm süreçler izlenebilir hale getirilmeli. Artık teknoloji bunun için fazlasıyla yeterli
İndirim Gıda Mağazacılığı Başta Olmak Üzere Zincir Gıdacılar Bu Modelden Nasıl Yararlanır?
İndirim marketleri düşük fiyatlarla geniş kitlelere ulaşmayı hedeflediğinden, verimlilik bu iş modelinin kalbidir. “Tarladan Sofraya” modeli sayesinde:
- Doğrudan üreticiden uygun maliyetle tedarik sağlanır.
- Lojistikteki kayıplar azalır, fire oranı düşer.
- Raf optimizasyonu ve talep tahmini ile stok dönüş hızı artar.
- İsraf minimuma indirilir, maliyetler kontrol altına alınır.
Bu sayede hem maliyet düşer hem de kalite ve tazelik artar. Bu belirtilen konuların başarılı olabilmesi için indirim gıda mağazacılığında öncülük yapan firmaların verimsiz ve sadece sayı için satış noktası açmayı bırakmalarının altını çizerek belirtmek istiyorum.
İsrafı Azaltan, Karlılığı Artıran Bir Gelecek Mümkün
Bugün pazarda ödediğimiz fiyat gerçekten ürünün maliyetini mi yansıtıyor, yoksa sistemin verimsizliğini mi? Eğer perakendeciler daha az israf etse, biz tüketiciler de daha ucuza mı alırdık?
Tarladan Sofraya modeli, sadece bir verimlilik arayışı değil; sürdürülebilir gıda sistemine geçişin zorunlu adımıdır.
Üreticiden perakendeciye herkesin aynı ekosistemde, aynı hedefle hareket etmesi şart. Ne dersiniz önümüzdeki dönemde tüketiciler bu verimlilik artışını fiyat etiketlerinde indirim olarak görecekler mi? Bunu başarabilen her sektör oyuncusu rekabette öne geçecektir.
Farm to Fork: Is an Efficiency Model Possible in Food Retailing?
Competition in food retailing is getting tougher every day. Efficiency is now the most critical issue for both manufacturers and retailers. In this period when economic conditions are more and more problematic day by day, it is more difficult than ever to deliver quality products to customers at low cost in discount food retailing. So, is it really possible to create a truly efficient model in this complex chain of “farm to fork”?
Where Does the Problem Start?
Losses in the food chain appear at every stage from production to logistics, from logistics to retail shelves:
1. Field-Related Losses: Due to unplanned planting, overproduction and supply-demand imbalances, some products rot in the field, while others cause price fluctuations.
2. Logistics Problems: Breaking the cold chain, improper storage and transportation processes cause a significant part of food to be wasted.
3. Retail Waste: Incorrect ordering and stock management in products with a short shelf life cause a large amount of food to go to waste.
In order to prevent all these losses, we have to increase efficiency in every link of the chain. Because the more inefficiently the system works, the more product prices increase and the more waste grows.
Efficient Model from Farm to Fork: 5 Basic Steps
Planned Agriculture and Contract Production
Retailers should work directly with farmers; Planned agriculture should be started with the contract production model.
A supply-demand balance should be established and income security should be provided to farmers.
Cold Chain and Distribution Optimization in Logistics
Cold chain infrastructure should be strengthened.
Storage and distribution processes should be managed dynamically according to demand.
Correct Stock Management and Shelf Optimization
With instant data and forecasting systems, the right product should be ordered in the right quantity.
Shelf space should be optimized for fast-turning products.
Waste Management and Alternative Use
Secondary sales channels, donation systems and discounted sales options should be established for products that cannot be sold or are approaching the end of their life.
Operational Efficiency with Digitalization
Supply chain management should be improved with artificial intelligence and data analysis.
All processes from the manufacturer to the store should be made traceable. Now technology is more than enough for this
How do chain food retailers, especially discount food retailing, benefit from this model?
Efficiency is at the heart of this business model, as discount stores aim to reach large audiences at low prices. Thanks to the “Farm to Table” model:
1. Cost-effective procurement is provided directly from the manufacturer.
2. Losses in logistics are reduced, the waste rate decreases.
3. With shelf optimization and demand forecasting, the stock turnover speed increases.
4. Waste is minimized, costs are controlled.
In this way, both the cost decreases and the quality and freshness increase. In order for these issues to be successful, I would like to underline that the leading companies in discount food merchandising should stop opening sales points inefficiently and only for the number.
A Future That Reduces Waste and Increases Profitability Is Possible
Does the price we pay in the marketplace today really reflect the cost of the product, or does it reflect the inefficiency of the system?
The Farm to Table model is not just a search for efficiency; it is a mandatory step in the transition to a sustainable food system.
Everyone, from the manufacturer to the retailer, must act in the same ecosystem with the same goal. What do you think, will consumers see this increase in productivity as a discount on price tags in the coming period? Any industry player that can achieve this will get ahead of the competition.
