Yazar : Selim KILIÇ
İşletmenizde Perakende Mühendisiniz var mı ?
Hızla değişen/gelişen perakende dünyasında ayakta kalabilmek için yerel perakendecilerimiz iş süreçlerini gözden geçirmeli, yönetim anlayışlarını “verilerle yönetime “ dayandırmalıdır. Sürdürülebilir perakendecilik için hedefleme, planlama, ölçme / değerlendirme ve eyleme geçme çok önemlidir. Başarılı bir perakende yönetimi için, verilere anlık ulaşabilmek ve elde edilen sonuçlara göre eyleme geçmek esastır. Bu sebeple ,işletmelerimiz yenilikçi perakende teknolojilerini kullanmayı gündemlerine almalıdır. Burada perakende matematiği ve perakende mühendisliği kavramları ön plana çıkıyor . Perakende matematiği, perakende işletmelerinin rekabet avantajı elde edebilmeleri için , tüm iş süreçlerini verilere dayalı hale getirerek , verimliliklerini ölçmelerini ifade eder. Karar alma süreçlerinde verilerin kullanılması , işletmelerin daha az maliyetle ,daha fazla kar elde etmesine yardımcı olur. Bir perakende işletmesi verileri kullanarak, müşteri taleplerini analiz ederek, müşteri beklentilerine uygun mağaza tasarımı yapabilir. Satış verilerini yorumlayarak, doğru raf ve stok yönetimi ile doğru ürün bulunurluğunu sağlar. Bu durum , hem müşteri memnuniyetini arttırır, hem de finansal olarak işletmeyi rahatlatır. Satışların geliştirilmesine olanak sağlar. Sadakat programları işletmenin müşterilerini daha iyi tanımasını , kişiye ve tüketici segmentlerine özel kampanyalar yapmasını sağlar.
Servet Topaloğlu Bey , Perakende mühendisliği’ni “ test edilen ve başarılı olmuş bir çözümün çoğaltılmak üzere standartlaştırılmasıdır. ” diye tanımlamaktadır.
Standartlar, işletmenin önceliklerinin tüm birimler tarafından aynı şekilde algılanmasını sağlar, zamanla değişerek , kişisel yorumlara göre farklı uygulanmasını önler.
Aşağıda bir kısmını belirttiğimiz , mağazacılık standartlarının kurgulanması ve önceden belirlenen Temel Performans Kriterleri (KPI) ile takip edilmesi Perakende Mühendislerinin görev alanındadır. Bu standartlar, perakende işletmelerimizin en önemli başarı faktörlerindendir ve dikkatlice uygulanmalıdır.
- Müşteri beklentilerinin analiz edilmesiyle ,hangi mağazalarda hangi ürünlerin satılacağı,
- Temel Performans Kriterlerini (KPI)’nin belirlenmesi ve dönemsel ölçümlemesi
- Ürün kategorilerinin mağaza içindeki ‘’rolleri’’ne göre bulundurulması(satış artırıcı mı ? ,kar marjı artıcı mı ?, müşteri frekansı yaratıcı mı ?,müşteri bağlılığı yaratıcı mı?)* (S.Topaloğu)
- Mağaza içinde marka raf payları,planogram uygulamaları
- Satış ve rekabet stratejilerinin belirlenmesi,
- çalışanların davranışları ve kıyafet standartları, (S.Topaloğu)
- Müşteriden iade alınacak ürünlerle ilgili iade politikası, (S.Topaloğu)
- Mağazanın ışıklandırma, mağaza içi yerleşim düzeni ve dekorasyonu (S.Topaloğu)
- Isıtma / soğutma sistemleri kullanım standartları
- Mükemmel Mağazacılık standartlarının kurgulanması ve uygulanması,
- Çalışanların kariyer planlaması ve terfi sistemi ,
- tanzim / teşhir standartlarının belirlenmesi ,
- Mağazada kullanılan Sarf malzemeleri ve diğer giderlerin ölçümlenmesi,
- Kasap / Şarküteri ekipmanları ve mağaza içinde kullanılan diğer ekipmanların temizlik usullerinin ve bakım/onarım standartlarının belirlenmesi ,
Yukarıda bahsettiğimiz ve benzeri konuları, mağaza çalışanlarının ve yöneticilerinin serbest iradesine bırakmak mümkün değildir. Her işletme ,müşteri beklentilerini karşılayacak şekilde, kendi standartlarını belirlemelidir. Uygulanmasının kontrolü için denetim sistemi kurmalıdır.
İşletmelerin nihai amacı kâr etmektir. Yaşamaları için gereken kârı elde edebilmek ve sürdürebilmek için, sürekli ölçümler yapmalıdır.
Temel Performans Kriterlerini (KPI) , daha önceden dönemsel olarak belirlenen hedeflerin, ne ölçüde başarıldığını ölçen araçlardır. Hedef – gerçekleşen kontrolü , kısa ve uzun dönemli olarak yakından takip edilmelidir. KPI’larla işletmenin durumu bir bakışta görülebilir. Elde edilen sonuçlara göre gerekli acil eylem planları yapılmalıdır. Bu sebeple , yöneticiler perakende matematiğini bilmek ve verileri dönemsel olarak takip etmek zorundadır. İşletmeler , veri üretmek için sağlam bir Veri ve Bilgi Yönetim Sistemi yanında, güçlü bir Rapor Analiz Birimi kurmalıdır. Maalesef yerel perakende sektöründeki işletme sahiplerimiz , günümüzün en değerli fonksiyonları olan bilgi ve verinin önemini ihmal etmektedir. İşletmelerinin geleceği için, bilgi teknolojilerine ve insan kaynağına , gereken yatırımı yapmaktan kaçınmamalıdır.
Perakendecilerimizi doğru yönlendirmeye yardımcı olacak Temel Performans Göstergelerinden bazıları ;
- Üreticiler ,mağazalar ve kategoriler bazında hedeflenen / gerçekleşen ve geçen yıl -bu yıl karşılaştırmalı parasal değer ve miktar/tonaj bazlı satışlar ,brüt/net kâr oranı ve brüt/net kâr TL tutarları ,(aylık,yıllık ve Quarter bazlı ) ,
- Mağazalar bazında faaliyet gideri ,brüt ve net kârlılık oranları ve TL tutarları,
- Üreticiler, mağazalar ve kategoriler bazında, fiili – kaydi stok ve envanter tutarlılığı ,
- Stok Devir Gün Sayısı (SDG) , Stok Yeter Gün Sayısı ,
- Metrekare Başı Aylık Satış Tutarı ,aylık gider ,brüt kar
- Genel Faaliyet Gideri oranı ve TL tutarı,
- Merkezi yönetim ve lojistik gideri ,
- Personel Başı günlük Satış Cirosu (TL),
- Açık şarküteri, manav ve kasap reyonlarındaki fire oranları ve TL tutarları,
- Üretici Performans Özet Raporları
- Aktif –Delist ürünlerin belirlenmesi ve satış-stok takip raporu
- Aktivite ve kampanyalı satışların genel satışa oranları ,
- Şirket geneli ve mağaza bazlı müşteri sayısı ve sepet ortalaması takip raporları ,
- CRM- Müşteri tüketim davranışları ve aylık ziyaret sıklığı analiz raporu,
- Müşterilerimizin , market harcamalarındaki Cüzdan Payı oranımız
- Bulunduğumuz bölgede bizim ve rakiplerimizin pazar paylarının takibi,
- Çalışan memnuniyeti ve Müşteri memnuniyeti anketleri takip ve değerlendirme raporları,
- Mağaza bazında mükemmel mağazacılık standartları ve Gölge Müşteri Denetleme takip raporları,
- Çalışan, Yıllık Eğitim İhtiyaçları Planlaması,
- Personel Devir Hızı takip raporu,
- Fire ( Zayiat/Kaybolma/Çalınma vs.) ,iç hırsızlık ve iade raporu,
- Müşteri şikayet sayısı ve şikayetleri çözme süresi,
Bunların çoğu zaten bilinen göstergelerdir. Tüm metrikler yeni yılın başında , kesin bir şekilde belirlenmelidir. Bu göstergeleri dönemsel olarak kontrol etmek çok önemlidir. Yapılan ölçüm sonuçlarını yorumlayıp, aksiyonlar alınırken geç kalınmamalıdır. İşletmeler hangi metriklerin kendileri için faydalı olacağını, hangilerinin doğru ve etkin kararlar almalarına yardımcı olacağını keşfederek, kendi KPI’larını üretebilirler. Böylece hedefe giderken kendilerini sürekli kontrol edebileceklerdir. Aksi halde hatalı yönlere götüren trafik levhaları gibi asıl hedeften uzaklaştırabilir. Birbiriyle ilişkili metrikler , birlikte yorumlanmalıdır. Ölçümlenen metrikler üzerinden aksiyon alınırken, analitik ve bütünsel düşünülmeli; işletmenin güçlü ve zayıf yönleri ,ülkenin ve sektörün içinde bulunduğu durum, rekabet gücü, pazar payı, finansal durumu , nakit akışı gibi en temel göstergeler dikkate alınmalıdır. Ölçümlenen sonuçları değerlendirilirken sektör ortalamaları ile karşılaştırma yapılmalıdır. Bu nedenle, Temel Performans Göstergelerini bilmek önemli, ancak yeterli değildir. Bu hususta deneyimli sektör profesyonellerinden destek alınmalıdır.
Perakende işletmelerinde takip edilmesi gereken ,Temel Performans Göstergeleri ’ni sonraki yazılarımızda detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Sonuç olarak , matematik bilmek para kazandırır, perakende matematiğini bilmek ise işletmenin geleceğini kazandırır. Perakende matematiği sizin işletmeniz için ne diyor ?
Yerel perakendecilerimizin, ülkemize ve insanımıza hizmet etmeye devam etmesine katkıda bulunmak için , elimizden gelen desteği vermeye devam edeceğiz.
Tüm işletmelerimize ve çalışanlarımıza bereketli bol kazançlar dilerim.
Sayar Market Satınalma Müdürü
Perakende – Perakende Son Dakika Haberleri | Perakendecagi.com
