Kaynak : Ürfet Naçar
Birçoğumuz için maneviyatı ve kutsal şehirlerle özdeşleşen Suudi Arabistan, son on yılda ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda büyük bir dönüşüme girdi. Dünyanın en büyük petrol ihracatçılarından biri olan bu ülke, ekonomiyi çeşitlendirme hedefi doğrultusunda kapsamlı reformlar gerçekleştiriyor. “2030 Vizyonu” çerçevesindeki reformlar, Suudi Arabistan’ı yalnızca bir enerji devi değil, aynı zamanda küresel bir ticaret, turizm ve yatırım merkezi haline getiriyor
Bu yazıda, gerçekleştirdiğim son ziyaretim arasında Suudi Arabistan’ın ekonomik göstergelerindeki değişimleri, 2030 Vizyonunun temel ilkelerini, sosyal yaşamda yaşanan dönüşümleri anlatmaya çalışacağım.
Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH): 2013 yılında petrol gelirlerine dayalı bir ekonomiyle Suudi Arabistan’ın GSYİH’si yaklaşık 600 milyar USD iken, 2023 yılında bu rakam 1 trilyon USD seviyesini aşmıştır. Bu büyüme, özellikle enerji dışı sektörlerdeki çeşitlendirme çabalarının etkisiyle gerçekleşmiştir.
İşsizlik Oranı: 2013 yılında %12 seviyelerinde olan işsizlik oranı, 2023 yılında yapılan istihdam politikalarıyla %8’in altına düşmüştür. Kadınların iş gücüne katılım oranı %20’den %37’ye yükselmiştir.
Doğrudan Yabancı Yatırımlar (FDI): 2013 yılında yaklaşık 15 milyar USD olan doğrudan yabancı yatırımlar, 2023’te 40 milyar USD’ye ulaşmıştır.
Enflasyon: Petrol fiyatlarındaki dalgalanmalara rağmen Suudi Arabistan, enflasyonu %2-3 bandında tutarak makroekonomik istikrarını sürdürmüştür.
2030 Vizyonu ve Temel İlkeleri: Ülkenin ekonomik çeşitliliğini artırmayı, petrol bağımlılığını azaltmayı ve uluslararası bir iş ve turizm merkezi olmayı hedefleyen kapsamlı bir reform planıdır. Temel ilkeleri şu şekilde özetlenebilir:
1. Ekonomik Çeşitlendirme:
· Enerji dışı sektörlerin GSYİH içindeki payını artırmak.
· Turizm, perakende, lojistik, yenilenebilir enerji ve dijital teknoloji sektörlerini geliştirmek.
2. Sosyal Reformlar:
· Kadın Haklarında Gelişme: Kadınların araç kullanma ve toplumda daha fazla yer alma hakları genişletildi.
· Kültür ve Eğlence: Sinema salonları açıldı, uluslararası konserler, spor etkinlikleri ve Riyad Sezonu gibi büyük organizasyonlarla sosyal yaşam hareketlendi.
· Modernleşme ve Açılım: Geleneksel yapılar yerini daha modern sosyal uygulamalara bıraktı; yabancılara vize kolaylıkları sağlandı ve turizm sektörüne ivme kazandırıldı.
· Gençlere Yönelik Girişimler: Eğitim ve teknoloji projeleriyle gençlerin inovasyon ve girişimcilik ekosistemine katılımı artırıldı.
· Sosyal Reformlar: Çeşitli sosyal alanlarda kadın ve erkeklerin eşit haklara erişimi genişletilerek toplumsal dönüşüm hızlandırıldı.
3. Altyapı Yatırımları:
· NEOM, The Red Sea Project gibi mega projelerle sürdürülebilir şehirler inşa etmek.
· Mevcut olan tüm altyapı çalışmalarının elden geçirilerek düzenli, temiz ve kurallı olan uygulamalar gerçekten eskiye göre bakıldığında çok olumlu bir gelişme olduğunu belirtmek gerek.
4. Hizmet Sektörü:
· Turizm: Vizyon 2030 kapsamında 2030 yılına kadar ülkeye 100 milyon turist çekilmesi hedeflenmektedir. Turizmde otel zincirleri, kültürel ve eğlence hizmetleri ön plandadır.
· Eğitim ve Sağlık Hizmetleri: Suudi Arabistan, özel sağlık ve eğitim yatırımları için büyük teşvikler sağlamaktadır.
· Lojistik ve Taşımacılık: Kızıldeniz ve Basra Körfezi’ni birbirine bağlayan stratejik konumu sayesinde lojistik ve taşımacılık sektörü büyük bir büyüme potansiyeli taşımaktadır.
Diğer Muhtemel Yatırım Alanları
1. Enerji ve Yenilenebilir Kaynaklar:
· Suudi Arabistan, petrol dışı enerji kaynaklarına yatırım yapmaktadır. Güneş enerjisi projeleri ve yeşil hidrojen üretimi, yatırımcılar için büyük fırsatlar sunmaktadır.
2. Teknoloji ve İnovasyon:
· Dijital altyapı ve yapay zeka projeleri, özellikle NEOM gibi akıllı şehir projelerinde ön plandadır.
3. Tarım ve Gıda:
· Suudi Arabistan, gıda güvenliği ve tarımsal üretimde sürdürülebilir çözümler arayışındadır. Modern tarım teknolojileri için yatırım imkanları bulunmaktadır.
4. Konut ve İnşaat:
· 2030 yılına kadar 1,5 milyon yeni konut inşası hedeflenmektedir. Bu, hem yerli hem de yabancı yatırımcılar için cazip bir sektördür.
Suudi Arabistan, 2013-2023 döneminde ekonomik ve sosyal alanlarda tarihsel bir dönüşüm süreci yaşamıştır. Vizyon 2030 ile birlikte, perakende, hizmet, enerji, teknoloji ve tarım gibi birçok sektörde benzersiz yatırım fırsatları sunmaktadır. Modernleşen sosyal yapısı, güçlü altyapısı ve yatırımcı dostu teşvikleriyle Suudi Arabistan, küresel iş dünyasının merkezi olma yolunda emin adımlarla ilerlemektedir.
Suudi Arabistan’ın reform adımları, ülkemizde benzer dönüşüm projeleri için hangi alanlarda ilham kaynağı olabilir?
“Winds of Change in Saudi Arabia: Opportunities Through Economic and Social Reforms”
Saudi Arabia, which for many of us is identified with its spirituality and holy cities, has undergone a major transformation in the economic, social and cultural fields in the last decade. As one of the world’s largest oil exporters, this country is carrying out sweeping reforms in line with its goal of diversifying the economy. Reforms within the framework of “Vision 2030” make Saudi Arabia not only an energy giant, but also a global center of trade, tourism and investment
In this article, I will try to explain the changes in Saudi Arabia’s economic indicators, the basic principles of Vision 2030, and the transformations in social life during my last visit.
Gross Domestic Product (GDP): While Saudi Arabia’s GDP was approximately 600 billion USD in 2013 with an economy based on oil revenues, this figure exceeded 1 trillion USD in 2023. This growth was driven by diversification efforts, especially in non-energy sectors.
Unemployment Rate: The unemployment rate, which was around 12% in 2013, fell below 8% in 2023 with the employment policies. Women’s labor force participation rate increased from 20% to 37%.
Foreign Direct Investments (FDI): Foreign direct investments, which were approximately 15 billion USD in 2013, reached 40 billion USD in 2023.
Inflation: Despite the fluctuations in oil prices, Saudi Arabia maintained its macroeconomic stability by keeping inflation in the 2-3% band.
2030 Vision and Basic Principles: It is a comprehensive reform plan that aims to increase the country’s economic diversification, reduce its dependence on oil, and become an international business and tourism hub. Its basic principles can be summarized as follows:
1. Economic Diversification:
· Increasing the share of non-energy sectors in GDP.
· Developing the tourism, retail, logistics, renewable energy and digital technology sectors.
2. Social Reforms:
· Improvement in Women’s Rights: Women’s rights to drive and take more part in society have been expanded.
· Culture and Entertainment: Movie theaters were opened, social life was enlivened with international concerts, sports events and big organizations such as the Riyadh Season.
· Modernization and Opening: Traditional structures have been replaced by more modern social practices; Visa facilities were provided to foreigners and the tourism sector was accelerated.
· Initiatives for Youth: Youth participation in the innovation and entrepreneurship ecosystem was increased through education and technology projects.
· Social Reforms: Social transformation was accelerated by expanding women’s and men’s access to equal rights in various social fields.
3. Infrastructure Investments:
· Building sustainable cities with mega projects such as NEOM, The Red Sea Project.
· It should be noted that all existing infrastructure works have been overhauled and regular, clean and regulated applications are really a very positive development compared to the past.
4. Service Sector:
· Tourism: Within the scope of Vision 2030, it is aimed to attract 100 million tourists to the country by 2030. Hotel chains, cultural and entertainment services are at the forefront of tourism.
· Education and Healthcare: Saudi Arabia provides great incentives for private healthcare and education investments.
· Logistics and Transportation: Thanks to its strategic location connecting the Red Sea and the Persian Gulf, the logistics and transportation sector has a great growth potential.
Other Possible Investment Areas
1. Energy and Renewables:
· Saudi Arabia invests in non-oil energy sources. Solar energy projects and the production of green hydrogen offer great opportunities for investors.
2. Technology & Innovation:
· Digital infrastructure and artificial intelligence projects are at the forefront, especially in smart city projects such as NEOM.
3. Agriculture and Food:
· Saudi Arabia is in search of sustainable solutions in food security and agricultural production. There are investment opportunities for modern agricultural technologies.
4. Housing & Construction:
· By 2030, 1.5 million new housing units are expected to be built. This is an attractive sector for both domestic and foreign investors.
Saudi Arabia has experienced a historical transformation process in the economic and social fields in the 2013-2023 period. Together with Vision 2030, it offers unique investment opportunities in many sectors such as retail, service, energy, technology and agriculture. With its modernizing social structure, strong infrastructure, and investor-friendly incentives, Saudi Arabia is taking firm steps towards becoming the center of the global business world.
In which areas can Saudi Arabia’s reform steps be a source of inspiration for similar transformation projects in our country?
